فهرست مطالب
نشریه مطالعات اسلام و روان شناسی
پیاپی 3 (پاییز و زمستان 1387)
- تاریخ انتشار: 1388/02/11
- تعداد عناوین: 9
-
صفحه 7مقاله ی حاضر در راستای نقد و تحلیل شیوه های روان درمانگری، تهیه شده و هدف آن بررسی اثربخشی شیوه های درمانگری شناختی رفتاری بر مشکلات روان شناختی است که این مقاله صرفا یافته های غیر ایرانی را مورد تحلیل قرار داده است اصل مقاله برگردان فراتحلیل گری باتلر و همکاران (2006) است که به تناسب موضوع مقالات مناسب به ویژه از 2004 تاکنون به آن اضافه شده است.
مطالعه ی مروری حاضر، مقالات اخیر متاآنالیز را در زمینه ی نتایج CBT روی طیف وسیعی از اختلالات روان پزشکی خلاصه می نماید. در این کار، شانزده مقاله ی متاآنالیز که از نظر روش تحقیق بسیار دقیق بوده اند مورد تحقیق قرار گرفته اند. مطالعه ی مروری حاضر به بررسی و مقایسه ی اندازه های اثر درمان شناختی رفتاری و گروه های کنترل دیگر می پردازد و بر تضاد اندازه ی اثر درمان شناختی رفتاری با سایر گروه های کنترل تاکید دارد که این تضاد بیانگر کارآیی (اثر بخشی) CBT بر طبق مطالعات متاآنالیز است. بیشترین اندازه ی اثر دریافتی این پژوهش به CBT بر افسردگی تک قطبی، اختلال اضطراب تعمیم یافته، اختلال وحشت زدگی با و بدون وسعت هراس، هراس های اجتماعی، اختلال استرس پس از حادثه و اختلال افسردگی و اضطراب دوران کودکی بوده است.
اندازه ی اثر برای CBT در مشکلات زناشویی، خشم، اختلالات جسمانی دوران کودکی و درد مزمن، در طیف متوسط قرار دارد. در درمان افسردگی بزرگ سالان، کارآیی CBT، تا حدی، از کارآیی داروهای ضد افسردگی بالاتر است. کارآیی CBT در درمان افسردگی و اختلال وسواس بی اختیاری دوران بزرگ سالی، مساوی با کارآیی رفتاردرمانگری است. اندازه ی اثر بزرگی در مطالعات کنترل نشده برای درمان پرخوری عصبی و اسکیزوفرنیا وجود دارد. شانزده مقاله ی متاآنالیزی که مرور شده است، بر کارآیی CBT برای بسیاری از اختلالات تاکید دارند. هر چند یک رویکرد متاآنالیز محدودیت های خاص خود را دارد و در تعبیر و تفسیر نتایج آن می بایست این محدودیت ها را مد نظر قرار داد، توجه به این نکته که یافته های این تحقیق با یافته های سایر تحقیقات مروری که از روش های تحقیقی دیگری استفاده نموده اند، هماهنگ و همساز است، حائز اهمیت است.
کلیدواژگان: درمانگری شناختی، رفتاری، تحلیل گری، روان درمانگری -
صفحه 47پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد روان شناختی مناسک حج و اثربخشی آن بر سطح سلامت عمومی حجاج با روش شبه تجربی طراحی و اجرا گردید. جامعه ی آماری عبارت بود از مجموع 22500 نفر زائران کاروان های حج تمتع سال 1385 از استان تهران، 105 نفر شامل 62 مرد و 43 زن از 3 کاروان به عنوان نمونه ی در دسترس، انتخاب و پرسش نامه ی سلامت عمومی (28-GHQ)، یک ماه قبل و چند روز پس از انجام مناسک حج، به عنوان پیش آزمون و پس آزمون و یک ماه پس از بازگشت، به عنوان مرحله ی پیگیری اجرا گردید. داده های جمع آوری شده به وسیله ی آزمون t وابسته و t مستقل و تحلیل واریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهند که:الف. نمره ی کل سلامت عمومی آزمودنی ها، در پس آزمون نسبت به پیش آزمون، به طور معنی داری بیشتر شده است. این تفاوت معنی دار در خرده مؤلفه های سلامت عمومی نشانه های بدنی، اضطراب، نارساکنش وری اجتماعی و افسردگی نیز مشاهده گردید؛ب. با مقایسه ی مرحله ی پیش آزمون و پیگیری نمره ی کل سلامت عمومی و دو خرده مؤلفه ی اضطراب و افسردگی تفاوت معنی دار مشاهده شد؛ج. نمره ی کل سلامت عمومی وخرده مؤلفه های نشانه های مرضی، اضطراب و افسردگی در مرحله ی پیگیری نسبت به پس آزمون، به طور معنی داری تغییر یافت؛د. جنس، سن، سطح تحصیلات و سابقه ی تشرف به عمره و حج در نتایج مؤثر نبود.
نتایج نهایی نشان دادند که انجام مناسک حج سطح سلامت روانی آزمودنی ها را افزایش می دهد.
کلیدواژگان: مناسک حج، ابعاد روان شناختی، سلامت روان، دینداری -
صفحه 75بهداشت روان به معنی وجود تعادل و انسجام فراگیر در ابعاد جسمانی و نفسانی انسان است. اندیشه ی سالم درباره ی شناخت خود و جهان هستی، رسیدن به خودپنداره ی مثبت و عزت نفس، داشتن روابط متعادل با دیگران و توانایی دوری از رذایل و گناهان از عوامل ایجادکننده ی بهداشت روانی هستند. در این میان، ادعیه ای که از طریق معصومان(ع) به ما رسیده اند، عالی ترین تعالیم را در مورد ایجاد این عوامل دارند. صحیفه ی سجادیه یکی از این منابع غنی و در دسترس است. هدف این تحقیق استنتاج اصول بهداشت روانی از این کتاب گران قدر است. روش آن به صورت توصیفی همراه با بررسی و انطباق فرازهای مختلف دعا با استانداردهای مورد قبول بهداشت روانی، در ابعاد شناختی، عاطفی، رفتاری و اجتماعی است. هدف اصلی از تدوین این مقاله، پاسخ به این پرسش است که صحیفه ی سجادیه چه راهکارهایی در مورد بهداشت روان و سلامت روح ارایه می دهدکلیدواژگان: بهداشت روان، صحیفه ی سجادیه، دعا
-
صفحه 97هدف این پژوهش مقایسه ی نگرش مذهبی و شدت ایمان مذهبی دانش آموزان و دانشجویان دختر شهر اصفهان است. بدین منظور 65 دانش آموز و 55 دانشجوی دختر، با روش نمونه گیری تصادفی، از دبیرستان ها و دانشگاه دولتی شهر اصفهان انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه ی نگرش سنج مذهبی خدایاری، شکوهی یکتا و غباری بناب (1379) و پرسش نامه ی شدت ایمان مذهبی سانتا کلارا (1997) جمع آوری شدند. نتیجه های به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل واریانس نشان دادند که در مؤلفه های جهان بینی و علم و دین از نگرش مذهبی تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود دارد(به ترتیب، P=0/05 و P<0/0001). بر اساس این نتایج، تفاوت معنی داری از لحاظ شدت ایمان مذهبی بین دختران دانشجو و دانش آموز وجود ندارد.
کلیدواژگان: نگرش مذهبی، شدت ایمان مذهبی، دانش آموز، دانشجو -
صفحه 113این پژوهش با هدف بررسی نگرش های مذهبی دانشجویان و به دست آوردن رابطه ی بین مؤلفه های شناختی، عاطفی و رفتاری آن انجام شده است. سؤال اصلی تحقیق این است که برای تقویت نگرش های مذهبی جوانان و نوجوانان چقدر و چگونه باید بر هر یک از مؤلفه های سه گانه ی آن سرمایه گذاری کرد؟ این تحقیق، به سؤال های جانبی دیگری نیز دارد. ابزار مورد استفاده، آزمون جهت گیری مذهبی است که آذربایجانی (1382) آن را ساخته، اعتباریابی و پایایی سنجی کرده است. یکی از ویژگی های این آزمون این است که پرسش های هفتادگانه ی خود را در حوزه های شناختی، عاطفی و رفتاری توزیع کرده است. این آزمون در بین چهار گروه دانشجویی، با نمونه گیری تصادفی اجرا و داده های آن از طریق نرم افزار spss و به کار گیری آزمون های آماری متناسب با هر کدام از سؤالات پژوهش مثل هم بستگی، آزمون های تعقیبی شفه، t، خی دو و تحلیل واریانس یک راهه تحلیل شده است. از جمله ی نتایج به دست آمده این است که نگرش های مذهبی دانشجویان بر خلاف اینکه گاهی، پایین تلقی شده، از آن اظهار نارضایتی می شود، بالا و در محدوده ی چارک سوم است؛ حیطه های عاطفی، شناختی و رفتاری، در نگرش های مذهبی دانشجویان، با یکدیگر رابطه ی معنی داری دارند.
کلیدواژگان: نگرش مذهبی، سنجش روانی، شناخت ها، عواطف، رفتار -
صفحه 129صبر یکی از خصوصیات روان شناختی و از راهبردهای مذهبی مقابله است که با استفاده از آن می توان بر فشارهای روانی روزمره و حتی آسیب زا غلبه نمود و در جهت سلامت روانی گامی برداشت. مواد مقیاس سنجش صبر با استفاده از آیات قرآن مجید و تفاسیر، حدیثی شیعه و سنی و کتاب های اخلاقی تهیه شده است. این پرسش نامه 48 عبارت دارد که در مقوله های صبر بر سختی، طاعت و گناه تهیه شده اند. نمونه ی این تحقیق 148 دانش آموز دختر سال اول دبیرستان بودند که به روش نمونه برداری خوشه ایتصادفی از میان دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان شهر تهران، در سال تحصیلی 86 1385 انتخاب شده بودند. اعتبار محتوایی این مقیاس را متخصصان علوم قرآن و دین تایید کرده اند و پایایی آن، بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 866/0 محاسبه شده است. به کمک این مقیاس می توان نوجوانانی را که صبر ندارند شناسایی کرده، با آموزش های عملی گرفته شده از دین و مبانی روان شناختی، در این زمینه، در جهت بهداشت روانی آنان گامی برداشت.
کلیدواژگان: مقیاس صبر، نوجوانان -
صفحه 143انسان شناسی برای علوم انسانی زیربناست و شکل گیری هر دانش مرتبطی با انسان نیازمند مطالعه ی انسان و دست یابی به نگرش در این زمینه است. تفاوت نگرش ها در شناخت انسان باعث می شود نظریه های علمی متفاوتی در حوزه ی دانش های انسانی به وجود آیند. تفاوت دیدگاه های انسان شناختی حتی در یک شاخه ی علمی مانند روان شناسی باعث شده است اختلاف در نظریه های مربوط به شخصیت و یا بهداشت روان آدمی به وجود آید؛ حتی روان شناسان یک مکتب با یکدیگر تفاوت نظر دارند.
کارل راجرز یکی از روان شناسان پدیدار شناختی است (شوستروم، 1354)؛ ولی دیدگاهش درباره ی انسان و شخصیت آدمی با دیدگاه های هم مکتب هایش همچون ادموند هوسرل (1859 1938) و آبراهام مزلو (19081970) متفاوت است. گرچه وجوه مشترک در برخی از نظریات وجود دارند؛ چه بسا تفاوت های بسیار آنها پیامدهای علمی و عملی متفاوتی به دنبال خواهد داشت. دیدگاه دینی درباره ی انسان تفاوت بیشتری با دیدگاه های دیگر دارد.
در این تحقیق، انسان شناسی کارل راجرز که وجوه مشترکی با دیدگاه اسلامی دارد و از میان تئوری های علمی در حوزه ی روان شناسی، اهمیت ویژه ای دارد، بررسی شده است و به منظور ارزیابی میزان عمق و صحت این دیدگاه از بعد انسان شناختی، به بررسی تطبیقی آن با انسان شناسی دینی اسلامی پرداخته شده است؛ بنا بر این، در این مقاله، دیدگاه راجرز درباره ی انسان تبیین و بررسی شده است. با توجه به تعداد وجوه مشترک این دیدگاه با دیدگاه اسلامی، وجوه تمایز نیز بررسی گشته اندکلیدواژگان: انسان، دیدگاه اسلامی، انسان شناسی راجرز، پدیده شناختی -
صفحه 169
-
صفحه 3
-
Page 7This review summarizes the current meta-analysis literature on treatment outcomes of CBT for a wide range of psychiatric disorders. A search of the literature resulted in a total of 16 methodologically rigorous meta-analyses. Our review focuses on effect sizes that contrast outcomes for CBT with outcomes for various control groups for each disorder, which provides an overview of the effectiveness of cognitive therapy as quantified by meta-analysis. Large effect sizes were found for CBT for unipolar depression, generalized anxiety disorder, panic disorder with or without agoraphobia, social phobia, posttraumatic stress disorder, and childhood depressive and anxiety disorders. Effect sizes for CBT of marital distress, anger, childhood somatic disorders, and chronic pain were in the moderate range. CBT was somewhat superior to antidepressants in the treatment of adult depression. CBT was equally effective as behavior therapy in the treatment of adult depression and obsessive-compulsive disorder. Large uncontrolled effect sizes were found for bulimia nervosa and schizophrenia. The 16 meta-analyses we reviewed support the efficacy of CBT for many disorders. While limitations of the meta-analytic approach need to be considered in interpreting the results of this review, our findings are consistent with other review methodologies that also provide support for the efficacy CBT.
-
Page 47This quasi-experimental research aims to study psychological dimensions of Hajj rituals (Manasek-e-Hajj) and its effectiveness in the general health of hojjaj. Its population is composed of 22500 pilgrims who registered in Tehran Province. Among them, 105 subjects (62 males, 43 females) were selected as sample and were asked to fill GHQ (General Health Questionnaire) before and after their travel (pre-test and post-test). Data collected were analyzed using dependent and independent T-test and one-way ANOVA. Research findings indicate that a) general health total number of hojjaj in post-test stage improved significantly compared to pre-test stage; b) based on comparing pre-test and follow-up stages, general health of hojjaj and components "anxiety" and "depression" were significantly different; c) general health total number of hojjaj as well as status of symptoms, anxiety and depression in follow-up stage changed significantly compared to post-test stage; d) research findings were not affected by factors like sex, age, education level and previous experience in hajj. Finally, it was concluded that doing hajj rituals increases general health of hojjaj.
-
Page 75This review paper attempts to answer the question “do Imams’ (PBUH) prayers affect daily life and mental health of individuals who read them faithfully?”. In order to answer this question, Imam Sajjad’s (PBUH) prayers have been selected as sample and thus were analyzed by content. Hence, its various topics have been compared to standards accepted by mental health in terms of cognitive, emotional, behavioral, and social aspects. Finally, it was concluded that the philosophy of prayer is not only a request of God and accordingly his response, but it is for that someone who prays can hear his/her sayings; prayer is more than a demand and it is truly an instruction, repetition and induction by which persons can identify themselves, universe and the creator, coping better with life problems and improving their relations with God, universe and society.
-
Page 97This article aims to compare religious attitude and religious faith strength among girl pupils and students of Isfahan. For doing this, 65 girl pupils and 55 girl students were chosen from Isfahan high schools and Isfahan University, respectively, using random sampling method. Needed information was collected by means of Religious Attitude Measurement Questionnaire – prepared by Khodayari et al (2001) – and Santa Clara Strength of Religious Faith Questionnaire (1997). Research findings which were attained through ANOVA indicated that there is a significant difference between religious attitude of two groups (pupils and students) on the basis of components included in the questionnaires such as science and religion and so on (P=0.05 and p=0.0001). Additionally, there was not seen a significant difference between two groups in terms of religious faith strength.
-
Page 113This research tries to study student's religious attitudes and determine the relationship among cognitive, emotional and behavioral components of their attitudes. To do this, some questions were posed and Religious Orientation Test (Azarbaijani, 2004) was utilized. The test was applied among four student groups which were selected using random sampling method. The data collected were analyzed using statistical tests such as T, chi-square, correlation, ANOVA, and Scheffe post-hoc test through SPSS software. Research findings indicated that rate of student's religious attitudes is high. Also, it was found that there is a significant relationship among cognitive, emotional and behavioral components in student's religious attitudes.
-
Page 129This article reports a descriptive-normative research performed to design a scale and determine its reliability as well as authentication. Patience, on one hand, is a psychological concept, and on the other hand, is one of religious coping strategies which can help individuals overcome daily mental pressures, and omit or diminish their damages. To design needed questionnaire, Quran verses, interpretations, narration books and ethical works were consulted. The questionnaire is composed of 48 statements in the form of three categories namely "patience versus difficulty", "patience to obedience", and "patience to sin". Research population is 148 first-year girl students of Tehran high schools, selected using random cluster sampling. The validity of the scale has been approved by Quran and religion sciences expert's viewpoint, and its reliability was determined according to Cronbach's alpha (=0.866). By means of this suggested scale, adolescents who have not needed patience can be identified and thus influential steps can be taken towards their mental health using practical lessons originated from religion and psychological foundations.
-
Page 143This study aims to compare human based on Roger's viewpoint and Islamic perspective. Since humanology is considered as a foundation of humanities including psychology, studying in the related issues like personality theories and individual's mental health is of importance and necessity. Carl Rogers is one of phenomenologist psychologists that his humanologist standpoint has some similarities and significant differences with Edmund Husserl's (1859-1938) and Abraham Maslow's (1908 – 1970). On the other hand, Roger's point of view has some commonalities with Islam's perspective. Consequently, the paper refers to some of these similarities and differences.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.